https://www.haarlemsweekblad.nl/lokaal/overig/788035/wijkraden-4-wijkraden-worden-onvoldoende-serieus-genomen-

Hans Pos en Rob van Looveren (wijkraad de Krim) bijten zich vast in elk plan in de buurt, zoals hier waar een turnhal moet verrijzen.
(Marilou den Outer)
Wijkraden (4): ‘Wijkraden worden onvoldoende serieus genomen’
HAARLEM Ruim vijftig jaar nu bestaan er in Haarlem wijkraden. Ze ontstonden toen de gemeente grote plannen had met wijken met slechte woningen: sanering! Verontruste bewoners eisten inspraak, en kregen die. Anno 2021 zijn de wijkraden er nog steeds, maar ze hebben gezelschap gekregen van de Nieuwe Democratie, en zijn lang niet meer zo autonoom als in het begin. Hoe staat het met de zeggenschap en invloed van de Haarlemmer?
Een serie van zes artikelen, door Marilou den Outer. Deze week deel 4.
In wijkraden die een mooi Koningsdagfeest of buurtborrels hoog op de agenda hebben, gaat het er over het algemeen rustig aan toe. Maar in wijken waar bijvoorbeeld nieuwbouwprojecten opduiken of een verkeersplan op tafel ligt kunnen de gemoederen en frustraties hoog oplopen. Zo herinnert Maarten Pieter Schinkel zich nog haarscherp de perikelen rond het funderingsherstel in het Rozenprieel, waar hij wijkraadsvoorzitter was.
Woningcorporatie Ymere ging voor de huurders van verzakkende woningen aan de slag om het probleem te verhelpen. De particuliere eigenaren die in dezelfde blokken woonden konden meedoen, maar voor een hoge prijs. Schinkel: “Wie niet mee wilde doen werd ‘losgezaagd’, dus de gevel werd losgemaakt van het buurhuis dat wel funderingsherstel kreeg. En ze moesten zelf gaan onderhandelen met de aannemer die het werk aan de huurwoningen deed. Het enige dat de gemeente deed was een storting doen in een particulier fonds. Dat vonden we als wijkraad onacceptabel want niet sociaal en we hebben daarover ingesproken in de gemeenteraad. Het gaat om mensen met een kleine beurs, en hun vertrouwen was helemaal weg. Ik heb me daar vreselijk kwaad om gemaakt. Een slecht gefundeerde wijk is niet zomaar een particulier probleem, het is ook een maatschappelijk probleem”, aldus Schinkel.
ONAFHANKELIJK LOKET “Mede met hulp van de SP is er een onafhankelijk loket gekomen dat de woningeigenaren voorlichting gaf over welke lening ze het beste konden afsluiten. Helemaal goed is het niet afgelopen, uiteindelijk waren er toch mensen die niet mee konden komen. Het had allemaal nog veel beter gekund. Maar ja, als wijkraadslid heb je maar een paar uurtjes per week voor heel veel van dit soort problemen. Maar het zijn absoluut zaken die een wijkraad moet aanpakken”, aldus Schinkel, die in het dagelijks leven hoogleraar Economie is aan de Universiteit van Amsterdam.
Een andere klacht van wijkraden is dat ze niet tijdig de gelegenheid krijgen invloed uit te oefenen op plannen voor hun wijk. Dit liep als een rode draad door de wijkradenconferentie die eind oktober was belegd in Sociëteit Vereeniging. De voorzitter van de wijkraad Meerwijk, in Schalkwijk, noemde als voorbeeld het grote plan voor het vervangen van de riolen en een uitgebreide opknapbeurt van de straten. “Bij de invulling van dat plan is geen participatie geweest. Dat gebeurde pas op het eind, toen de plannen voor de straten al waren ingericht en wij nog konden meepraten over welke bomen er moesten komen. Nu blijkt dat er parkeerplaatsen verdwijnen en krijgen we alle bewoners over ons heen”.
DICHTGETIMMERD “In het verleden hadden ambtenaren wél vaak de vrijheid om in een vroeg stadium met deskundigen uit de wijkraden te spreken en dat gebeurde ook,” vertelt Ronald Fukken, die vroeger hoofd stadsontwikkeling van de gemeente Haarlem was en nu voorzitter van de wijkraad Parkwijk-Zuiderpolder-Penningsveer. “Maar tegenwoordig zijn plannen al in een vroeg stadium politiek dichtgetimmerd. Dan komt een plan in de raadscommissie en zegt de wethouder ‘ik heb geen ruimte meer om erop terug te komen’. Ik zeg altijd: wij hebben als inwoners, als wijkraden alleen nog inspraak op schoffelniveau”.
Het verloop maakt onderhandelen met de gemeente erg vermoeiend
ZIENSWIJZEN Hans Pos, voorzitter van wijkraad de Krim deelt die kritiek. Door het grote verloop gaat de kennis op het stadhuis ook achteruit, zo stelt hij. Met regelmaat tikt hij de Haarlemse ambtenarij op de vingers over fouten die hij en zijn mede wijkraadsbestuurder Rob van Looveren ontdekken in bijvoorbeeld berekeningen of in bestemmingsplannen met verouderde of onjuiste gegevens erin. “Zo hadden we bij het nieuwe bestemmingsplan tien zienswijzen ingediend. Daarvan waren er negen overgenomen. Mooi, behalve dan dat daar weer opmerkingen bij werden gemaakt die totaal niet klopten. Daar kun je als wijkraad niets meer tegen doen. Behalve naar de Raad van State gaan. Maar die kijkt alleen naar het proces en niet naar de inhoud.”
Ook wijkraadsvoorzitter Ronald Fukken maakt zich regelmatig boos. “We hadden een online bijeenkomst gehad over de ontwikkeling van het gebied Oostpoort. In het verslag daarvan werd onze inbreng verdraaid weergegeven. Er worden dus zaken die de gemeente niet welgevallig zijn weggelaten of vertekend, en als notitie naar het college van B en W gestuurd. Ik weet dat er wijkraden zijn die hun inbreng dan maar voor de zekerheid rechtstreeks aan gemeenteraadsleden sturen. Wij doen dat niet, maar ik snap het wel. Wijkraden worden onvoldoende serieus genomen.”
DOMUS PLUS Zeer groot was het wantrouwen en misnoegen van de wijkraden over de besluitvorming rond de huisvesting van mensen met een verslaving en psychiatrische problematiek in een zogeheten Domus Plus woonvorm, en de Skaeve Huse, woningen voor mensen die veel overlast veroorzaken. Per definitie een moeilijk en gevoelig onderwerp. Het zijn woningen die er moeten komen, maar niemand wil die ‘in de achtertuin’. De gemeente vroeg in 2019 Haarlem-breed naar suggesties voor geschikte locaties. Volgens de betrokken wijkraden stuurde de gemeente aan op de locatie Nieuweweg 2, die zij in 2018 al in bezit had. In oktober 2020 besloot de gemeenteraad het haalbaarheidsonderzoek te beperken tot vier locaties.
De wijkraden voelden zich klemgezet. “Het was allemaal al bekokstoofd”, zegt Hans Hirs, destijds voorzitter van de wijkraad Boerhaavewijk. Op verzoek van negen wijkraden kwam er in februari 2021 een gesprek met wethouder Roduner. Dat liep uit op een fiasco. Wim Kleist van wijkraad Parkwijk-Zuiderpolder-Penningsveer: “Wij hadden twee alternatieve locaties aangedragen, maar daar ging het gesprek niet over, zei de wethouder. Hij wilde alleen praten over de voorwaarden waaronder de bestaande opties wél te accepteren zouden zijn. Maar dát gesprek hadden wij niet aangevraagd zoals ook uit de bevestiging van het onderhoud vanuit het stadhuis bleek. Dan word je toch belazerd of ben ik nou gek? We hebben het gesprek beëindigd, onze teleurstelling uitgesproken en meegedeeld dat de wijkraden hun verzet zullen voort zetten”. In juli 2021 ging de gemeenteraad akkoord met de vestiging van Domus Plus op de Nieuweweg.
Wethouder Jur Botter die dit onderwerp destijds in zijn portefeuille had gevraagd om een reactie: “Ik vind dat we dit integer hebben aangepakt. De opvang dreigt over te lopen, het Leger des Heils wees ons destijds op die plek en wij konden het perceel aan de Nieuweweg voor een gunstig bedrag kopen. Daar vind ik niks mis mee. Ik heb met stijgende verbazing gekeken hoeveel acties zijn opgezet om dit te voorkomen, zonder dat men zich geeft verdiept in waar het precies om gaat.“
PARTICIPATIELADDER “Ik vind dat je met elkaar op een zuivere manier de dialoog aan moet gaan, en dat je je als inwoner moet realiseren dat de gemeente de verantwoordelijkheid heeft om opvang te regelen voor mensen die er slecht aan toe zijn. Maar mede deze ervaring heeft ons ook geleerd dat wij misschien niet altijd duidelijk genoeg zijn over wat we verwachten van onze inwoners en wat we met hun inbreng doen. Daarom is het tijd dat wij een nieuwe participatieladder op gaan stellen die laat zien welke participatie en welke communicatie bij welk project horen. Niemand heeft iets aan gefrustreerde mensen,“ aldus Botter.
De gemeente zoekt in bredere zin naar andere verhoudingen met de inwoners. Over dit experiment onder de naam ‘Nieuwe Democratie’ meer in aflevering 5 van deze serie.